Autorefleksja, czyli o pożytku posiadania wagonu amunicji

Trzy z moich poprzednich artykułów dotyczyły kilku węższych obszarów autorefleksji. Łatwo te artykuły odnaleźć, bo…, cóż za niespodzianka, w ich tytule zawarte jest słowo kluczowe „autorefleksja” (wedle zasady – jeśli się da, to ułatwiaj innym życie). W krótkiej formie zakreślałem jakiś obszar i sugerowałem sposób jego myślowego ogarnięcia. To ogarnianie odbywa się przede wszystkim przez szukanie odpowiedzi na krótkie i precyzyjnie sformułowane pytania. Można to porównać do wskazania pola bitwy oraz wręczenia karabinu z jednym magazynkiem. Dlaczego z jednym? Bo pole bitwy za każdym razem nieduże i pytań od jednego do kilku, czyli tyle właśnie, ile mieści magazynek.

Jednak autorefleksja to nieustający proces. Tym samym jedna bitwa to zaledwie potyczka, po których nieustająco przychodzą następne. Z jednym magazynkiem nie pociągniemy za długo. Sama odwaga nie wystarczy. Wiem coś o tym choćby jako namiętny gracz w świecie wirtualnym (Fallout, Doom, te rzeczy…). Jakie jest najlepsze rozwiązanie? Oczywiście worek amunicji, a najlepiej wagon. W naszej wspólnej podróży odbywającej się od postu do postu (internetowego, nie spożywczego) osiągnęliście właśnie bonus, który każdy gracz kocha najbardziej – dostęp do magazynu z amunicją. Teraz to można grać dalej!

Poniżej załączam zestaw ok. 150 pytań autorefleksyjnych. Dotyczą one czterech fundamentalnych obszarów naszej aktywności: JA – RODZINA – PRACA – SPOŁECZNOŚĆ. Celowo są wymieszane. Załączam także instrukcję obsługi. Proszę zapiąć pasy i życzę przyjemnej podróży. Dla tych, którzy potraktują ją poważnie, będzie ona pełna wyzwań, a emocje są w pakiecie.

Co więcej, ci, którzy potraktują podróż poważnie i jeszcze zdołają ją ukończyć (masz 7 żyć, jak kot 🙂 staną się posiadaczami dodatkowej premii. Będzie nią całkowita odporność na kluczową część każdej rozmowy rekrutacyjnej. Tę dotyczącą naszych zachowań, osobowości, silnych stron itd. Już nawet z tego powodu warto podjąć ryzyko dalszej lektury…

Oczywiście to wciąż nic innego, jak magazyn amunicji. Będę więc i tak kontynuował artykuły autorefleksyjne, by dawać uczestnikom naszej gry dostęp do tego, co kochają jeszcze bardziej – nowych rodzajów broni (!).

INSTRUKCJA OBSŁUGI

0) Warunek wstępny – lepiej wpierw przeczytaj trzy wspomniane artykuły dotyczące autorefleksji; znaczna część pytań stanie się wtedy jeszcze bardziej zrozumiała (każdy autor ma swoją poetykę i ograniczenia – ja także)

1) Kolejność pytań nie ma znaczenia

2) Pytania można grupować w dowolne zestawy tematyczne

3) Zestaw jest zbiorem otwartym (do ciągłego modyfikowania poprzez dodawanie dalszych pytań i precyzowanie brzmienia obecnych, co też będę czynił)

4) Odpowiedzi muszą być udowodnione konkretnymi i powtarzalnymi przykładami własnych zachowań. Nie mogą bazować na wyobrażeniu ogólnym i intencjach. Każdą odpowiedź trzeba udowodnić, a dowód ponownie poddać weryfikacji. Odpowiedzi bez dowodu („bo taki przecież jestem; a jaki koń jest każdy widzi”) są tylko hipotezą, najczęściej błędną

5) Weryfikuj swoje odpowiedzi z tymi udzielonymi na Twój temat przez innych ludzi.  Zarówno w środowisku zawodowym, jak i prywatnym. To bardzo trudne, wymaga odwagi i niezwykle rzadkiej umiejętności słuchania i zdrowej pokory – większość z nas polegnie na tym punkcie i wtedy wracamy na start (przeczytaj pięć ostatnich słów punktu 4)

6) Pytaj tylko tych, którzy powiedzą Ci prawdę, jaka by ona nie była. Pytaj tylko tych, od których jesteś gotów przyjąć prawdę i nie zniszczy to waszej relacji. Nie masz takich ludzi wokół siebie, a prawda zniszczy relacje? No to przeszedłeś właśnie brutalną inicjację autorefleksyjną i… wracaj na start. Bo jakże w Twoim wieku można nie mieć takich ludzi wokół siebie?!

7) Nie zadowalaj się pierwszą i prostą odpowiedzią. Szanuj ją, ale ona będzie najczęściej płytka. Książka „Błysk, potęga przeczucia” to w większości stek bzdur. Szukaj głębiej wg zasady „5x dlaczego”

8) Nawet nie próbuj przejść przez załączony pakiet za jednym zamachem. Szybko stracisz koncentrację i zaczniesz myśleć powierzchownie. Smakować łyżeczką, nie chochlą

9) Uważnie przeczytaj wyniki wszystkich ankiet osobowościowych, przeglądów kadrowych itd., przez jakie przeszedłeś. Ogromna część z nas ma takie doświadczenia i… trzyma zakurzone raporty gdzieś na dnie szuflady („kto by to spamiętał, panie Darku”). Potem czytaj je regularnie od nowa. Szukaj punktów wspólnych i porównuj ze swoimi odpowiedziami na zestaw pytań. Zdziwienie gwarantowane

10) Szukaj odpowiedzi prawdziwych, a nie tych, które dobrze brzmią. Te odpowiedzi są dla Ciebie, więc siebie nie oszukuj.

No to w drogę… Igrzyska „autorefleksja” uważam za otwarte!

PYTANIA

– jaki jest mój osobisty cel pracy na obecnym stanowisku, w obecnej firmie

– co trwałego zbudowałem w ostatnim półroczu (ile budowy katedry, ile obróbki kamienia, a ile po prostu zarabiania)

– co mnie motywuje

– co mnie nudzi

– czy moja obecna praca dostarcza tego, co mnie motywuje / nudzi (i w jakich proporcjach)

– kiedy bywam kreatywny i w jakich obszarach oraz warunkach (samotnie, w zespole, pod presją, bez presji itd)

– czy moja praca tworzy warunki do bycia kreatywnym

– jak działam – rozumowo / intuicyjnie / na bazie emocji

– jak działam – od A do B do C do D itd., czy wolę przemieszczać się między celami skokami i w pętlach

– przed czym się bronię

– czego się obawiam

– jakie są moje wartości [tylko nie cytuj Dekalogu, zejdź poziom niżej, do zachowań…]

– czy postępuję wedle tych wartości [udowodnij bardziej niż odpowiedzi na wszystkie inne pytania]

– czy dzisiaj postępowałem wedle tych wartości

– czy pracuję / żyję w środowisku, które wyznaje takie same wartości

– czy dla powyższych wartości jestem w stanie z dnia na dzień rzucić obecną pracę

– kiedy nie postąpiłem wedle tych wartości i jaką znalazłem wymówkę

– jak definiuję swoje pojęcie szczęścia

– czy jestem szczęśliwy

– co robię, by ten stan osiągnąć (utrzymać)

– jakie są moje priorytety

– na co przeznaczam czas i czy zgodnie z ww. priorytetami

– jakie były moje zwycięstwa; czy mają jakieś elementy wspólne

– jakie były moje porażki; czy mają jakieś elementy wspólne

– kiedy automatycznie i bez namysłu mówię TAK lub NIE

– kiedy odczuwam komfort (psychiczny / fizyczny)

– kiedy odczuwam dyskomfort

– kiedy podejmuję ryzyko; czy te sytuacje mają elementy wspólne

– kiedy odpuszczam; czy te sytuacje mają elementy wspólne

– co mi sprawia przyjemność w pracy

– co mi sprawia przyjemność poza pracą

– czy są elementy wspólne w odpowiedziach na dwa wcześniejsze pytania

– czy mam wokół siebie ludzi, którzy bez obawy powiedzą, co myślą i do tego to, co powinienem usłyszeć

– jakie sytuacje są dla mnie stresogenne (brak danych, nadmiar danych, brak czasu, nadmiar czasu, podejmowanie decyzji, zarządzanie ludźmi, bycie samemu, bycie w grupie itd.)

– jak się zachowuję pod presją; jakie sygnały wysyłam otoczeniu będąc pod presją

– czy wykazuję asertywność – kiedy i jak zmienia się moja asertywność w zależności od rozmówcy (rodzice, dzieci, rodzeństwo, koledzy, podwładni, przełożeni, obcy itd.)

– czy i kiedy obawiam się wyrazić swoją opinię (w grupie, twarzą w twarz, pisemnie, szefowi, podwładnemu, gdy nie mam „wystarczającej” pewności/danych itd.)

– czy i kiedy obawiam się wyrazić swoje emocje

– czy i kiedy nadmiernie wyrażam emocje

– jak wyrażam swoje emocje

– jak te emocje oddziałują na otoczenie

– czy jestem cierpliwy

– po co pracuję

– jaki sens ma moja praca dla otoczenia

– czy poleciłbym moją pracę / firmę znajomym

– czy poleciłbym moją pracę / firmę rodzinie (jeśli tak, to dlaczego; jeśli nie, to co ja w niej robię?)

– czy potrafię przyznać się publicznie do niewiedzy

– czy potrafię przyznać się publicznie do błędu

– jakie są moje silne strony [3 najważniejsze, mimo że masz ich oczywiście 128]

– w jaki sposób osiągam wyniki [np. relacja między analizą a działaniem]

– lepiej czytam, czy słucham

– jak się najlepiej uczę (samotnie, w grupie, słuchając, czytając itd.)

– jestem samotnikiem, czy pracownikiem zespołowym

– jak definiuję pracę zespołową

– jak podejmuję decyzje

– jestem decydentem, czy wolę być doradcą

– jak często przekazuję otoczeniu (pracownikom, rodzinie, przyjaciołom) wizję mojej/naszej działalności

– w jakich sytuacjach i w jakiej formie przekazuję tę wizję

– czy ustalam 3…5 klarownych priorytetów w realizacji wizji

– czy moje otoczenie potrafi opisać tę wizję i wymienić te priorytety

– czy tworząc tę wizję uwzględniam priorytety innych ludzi

– czy w ogóle znam priorytety otaczających mnie ludzi

– jaki mam styl przywództwa

– jak inni określają mój styl przywództwa

– czy mój styl przywództwa daje mi poczucie komfortu (czy jest zgodny z moją naturą, czy też narzucam sobie ten styl „bo taki powinien być”)

– czy sam chciałbym być zarządzany w ten sposób

–  jeśli nie, to w jaki

– o czym marzę (także poza pracą!)

– co dalej, jeśli zrealizuję to marzenie

– co zrobiłem, by zrealizować to marzenie

– o czym marzą moi najbliżsi

– jak im pomagam realizować marzenia

– czy oni o tym wiedzą

– jakie są marzenia moich współpracowników

– jakie mam pasje pozazawodowe (te na które naprawdę znajduję czas!)

– co robię, by je realizować

– jakie są pasje moich najbliższych

– co robię, by ich wspierać w realizacji pasji

– czy to im wystarcza

– jak reaguję na konflikt

– jak rozwiązuję konflikty

– czego mi brakuje

– co robię, by to osiągnąć

– czego nie toleruję

– co robię, by to wyeliminować

– jaki jest mój najczęstszy nastrój

– jaki jest mój nastrój rano, zaraz po przebudzeniu

– jaki jest mój nastrój w momencie powrotu do domu

– jaki jest mój nastrój podczas weekendu / urlopu

– co robię, by zapomnieć o emocjach / stresie

– co robię w czasie wolnym

– czy i kiedy mam czas wolny

– czy odróżniam swoje realne potrzeby od pragnień (przykład: pragnienie – Ferrari, realna potrzeba – samochód rodzinny)

– czy potrafię się z siebie śmiać publicznie; czy potrafię publicznie wykazać autoironię

– kiedy i w jakich okolicznościach / otoczeniu potrafię wykazać autoironię

– czy akceptuję siebie

– czy ludzie się przy mnie szczerze i radośnie śmieją (praca, dom, znajomi)

– z czego się śmieją w takich sytuacjach

– jak często się uśmiecham / śmieję

– jak często chwalę innych

– kogo i za co dzisiaj pochwaliłem

– co sobie obiecałem i spełniłem / nie spełniłem

– dlaczego nie spełniłem

– czego żałuję i czy da się „odkręcić”

– z czego jestem dumny

– jaka jest moja reputacja

– jak jestem opisywany przez innych (osobno w pracy, osobno w domu)

– czy jest to zgodne z tym, jak chciałbym być postrzegany

– czy jest to zgodne z tym, jak sam siebie postrzegam

– jak bardzo moje zachowania prywatne różnią się od służbowych

– jestem proaktywny, czy wolę gdy kto inny jest liderem

– w jakich sytuacjach bywam proaktywny

– czy biorę pełną odpowiedzialność za swoje decyzje

– jak często używam słów „dziwne / głupie / bez sensu / …”

– jaki jest mój strategiczny cel zawodowy i prywatny

– jakie są mierzalne etapy osiągnięcia tych celów

– co robię, by je zrealizować

– określ, gdzie jesteś na płaszczyźnie „ja – praca – rodzina – społeczność” (nadaj współczynniki wagi według poświęcanego czasu/energii, a nie chciejstwa)

– czy jestem zadowolony z tego wykresu

– jeśli nie, to co robię, żeby go zmienić

– czy mam prawdziwego przyjaciela (w tym najgłębszym sensie)

– kim on(a) jest dla mnie

– kim sam dla niego / niej jestem

– czy i jak się kontaktujemy / spędzamy czas

– w jakich okolicznościach ta przyjaźń była poddana próbom

– kogo w swoim otoczeniu nie lubię (konkretnie)

– dlaczego nie lubię tej osoby

– czy i na ile przetestowałem i wciąż testuję prawdziwość swojej opinii o tej osobie

– na ile ta negatywna relacja wpływa na moje zachowanie, emocje i decyzje

– jaka i dlaczego jest jego/jej opinia o mnie

– kogo w swoim otoczeniu lubię

– dlaczego lubię tę osobę (+ czy i na ile przetestowałem i wciąż testuję prawdziwość swojej opinii)

– na ile ta relacja wpływa na moje zachowania, emocje i decyzje

– czy mam dla siebie choćby pół godziny dziennie (tylko dla siebie)

– czy mam codziennie jakiś czas tylko dla rodziny

– jeżeli dzisiaj bym umarł, czego bym żałował

– jeżeli miałbyś kilka tygodni/miesięcy życia, to co byś w tym czasie zrobił

– dlaczego tego nie robisz teraz, żyjąc bez „wyroku”

– jeżeli dzisiaj bym umarł, co po mnie zostanie najbliższym

– jak często mam poczucie winy, że na pewno jeszcze czegoś nie zrobiłem

– po ilu dniach urlopu zaczynam się męczyć i myśleć o pracy

– ile mam dni zaległego urlopu / jak to wygląda rok do roku

– jaki jest mój styl poruszania się – chodzę / bardziej biegam / środkiem czy pod ścianą itd.

– gdzie zwykle staję, gdy jest robione grupowe zdjęcie

– wprowadzam w otoczeniu spokój, czy bardziej nerwowość

– jaki jest mój styl spożywania posiłków

– na ile rozumiem i wiem, co jem i jak to wpływa na mnie

– ile godzin snu potrzebuję na dobę

– czy dostarczam organizmowi właśnie tylu godzin

– w jakiej porze dnia jestem najbardziej twórczy

– jak zwykle wykorzystuję właśnie tę porę dnia (czy w ogóle staram się na to wpływać)

– jak reaguję na dźwięk dzwonka telefonu lub widząc nowy e-mail

– w czym jestem ponadprzeciętnie dobry w obszarze zawodowym

– w czym jestem ponadprzeciętnie dobry w obszarze prywatnym

– czy lubię te rzeczy, w których jestem ponadprzeciętnie dobry

– co robię, by być w tych rzeczach jeszcze lepszym

– ile czasu spędzam na powietrzu, poza biurem, domem, samochodem itd.

– jaki jest mój stosunek do przyrody / czy w ogóle jakiś mam

– czy  żyję w zgodzie z tym deklarowanym stosunkiem do przyrody

– czy wyświadczyłem komuś dzisiaj bezinteresowną przysługę

– kiedy zrobiłem to ostatni raz

– jak często mi się to zdarza i co wtedy czuję

– jak często mam okazję przebywać w ciszy (i na ile regularnie oraz świadomie)

– jak często zaznaję uczucia, że nie muszę się spieszyć  (i na ile regularnie i świadomie)

– jak często i na jak długo świadomie przestaję być „on-line”, odstawiając sprawdzanie maili, smsów i wyłączając/wyciszając telefon (i na ile regularnie i świadomie)

– jaka jest relacja ilościowa pomiędzy robieniem tego, co muszę, a tego, co chcę (w pracy i w życiu prywatnym)

– czy zrobiłem dzisiaj coś kreatywnego, mającego znaczenie dla moich celów długoterminowych, czy tylko załatwiałem sprawy

– a wczoraj, przedwczoraj, w ubiegłym tygodniu

– co zaplanowałem na ten tydzień przybliżającego mnie do realizacji moich celów długoterminowych

– jak często (o ile w ogóle) zadaję sobie pytanie „czy muszę to koniecznie (z)robić?” oraz „czy chcę to (z)robić?” [„to” może oznaczać dowolną czynność zawodową i prywatną]

– czy udzielam się społecznie; czy w ogóle tego potrzebuję.