Czy wiek wpływa na postawy i zachowania menedżera?

Poprzedni artykuł dotyczył mitu kobiecego i męskiego stylu zarządzania ludźmi. Okazuje się, że jednak jesteśmy wszyscy z tej samej Ziemi, a Mars i Wenus to po prostu odległe ciała niebieskie i tyle (no dobra… Mars jest czerwony, a nie niebieski, ale to nic nie zmienia :-).

Ten post z kolei odnosi się do kwestii, czy wiek menedżera wpływa na jego Postawy i Zachowania w obszarze zarządzania ludźmi.

BADANIE

Wraz z prof. Jackiem Mirońskim, SGH, przeprowadziliśmy ankietę wśród 455 polskich menedżerów. Posłużyliśmy się koncepcją typów X-Y opracowaną przez D. McGregora. Menedżerowie wyznający teorię X są przekonani, że pracownicy są z natury leniwi, pozbawieni inicjatywy, a pracę traktują jako przykry obowiązek, wykonując ją prawie wyłącznie, żeby zdobyć środki na życie. Na poziomie zachowań (stylu zarządzania) menedżerowie X koncentrują się na kontrolowaniu i dyscyplinowaniu pracowników, czemu towarzyszy niski poziom zaufania. Menedżerowie typu Y są przekonani, że ich pracownicy chcą się w pracy rozwijać, potrafią myśleć niezależnie, dążą do osiągania „wyższych celów” (nie tylko materialnych) i gdy stworzy im się odpowiednie warunki, mają bardzo wiele do zaoferowania. Styl zarządzania tej grupy menedżerów opiera się na delegowaniu, przywództwie partycypacyjnym, wzbogacaniu pracy i zarządzaniu przez cele.

Ankieta została przeprowadzona wśród menedżerów pracujących w spółkach międzynarodowych.

WYNIKI

Nieprzypadkowo jako czynnik wiodący wybraliśmy właśnie wiek, a nie sam staż menedżerski. Wiek niesie ze sobą sumę doświadczeń zawodowych i życiowych, podczas gdy staż menedżerski odnosi się tylko do tej drugiej sfery, jest więc pojęciem węższym.

W przypadku tego parametru udało się w badaniu wychwycić jednoznaczną tendencję – im starsi są polscy menedżerowie, tym bardziej w ich stylu zarządzania rośnie podejście typu Y i jednocześnie tym bardziej słabnie podejście typu X. Im starszy jest menedżer, tym bardziej (statystycznie) wierzy i polega na swoich podwładnych, tym bardziej jest otwarty na ich kreatywność i tym bardziej gotów jest dać im szersze pole do działania samodzielnego. Ba, wręcz oczekuje takich postaw od pracowników. Starsi wierzą także w znacznie szerszą paletę czynników motywujących podwładnych niż same pieniądze.

Z kolei dla młodych menedżerów bardziej charakterystycznym stylem jest wydawanie szczegółowych poleceń i oczekiwanie od podwładnych po prostu ich wiernej realizacji. W ramach czynników motywujących pracowników bardziej koncentrują się na samym wynagrodzeniu i prostym systemie kar i nagród.

Zmiany Postaw i Zachowań w powiązaniu z wiekiem były najbardziej widoczne spośród wszystkich kryteriów, jakie zastosowano do analiz porównawczych poszczególnych (płeć, wykształcenie, wielkość i lokalizacja firmy, wielkość zespołu). To niezwykle istotna informacja, wręcz fundamentalna dla procesu samodoskonalenia. Pokazuje ona, że upływ czasu jest czynnikiem, którego nie da się przeskoczyć w rozwoju menedżera. Niezależnie od intensywności szkoleń, pokonywania kolejnych szczebli wykształcenia czy też poznawania fachowej literatury, niezbędna jest konsekwentna wieloletnia praca nad sobą, żmudne zdobywanie doświadczeń praktycznych oraz ich świadome rozwijanie na przestrzeni lat. Nie do pominięcia jest także równoległe zdobywanie doświadczeń pozazawodowych, z których najważniejszym obszarem jest życie rodzinne i społeczne. Cóż, można w tym miejscu przypomnieć niezwykle celną starożytną sentencję przypisywaną Euklidesowi: „nie ma królewskiej drogi do geometrii”… (w odpowiedzi na polecenie króla Ptolemeusza, by szybciej i prościej nauczył go tego przedmiotu).

Bardzo charakterystyczną ilustracją tej części ankiety są także konkretne pytania ankiety, w których różnice między pierwszą grupą wiekową (do 34 lat) a trzecią (ponad 44 lata) były największe. Wystarczy przytoczyć ich treść, by wydźwięk był jasny nawet bez dalszego komentarza:

1.Większość pracowników nie wykazuje samokontroli i samomotywacji – menedżerowie muszą robić to za nich.

2. Zakres odpowiedzialności przekazywanej pracownikom powinien być ograniczony i kontrolowany.
3. Większość pracowników woli, żeby ktoś inny ustalał im cele.
4. Większość ludzi chce brać odpowiedzialność za cele.
5. Dla większości ludzi praca jest równie naturalna, jak zabawa i odpoczynek.

W każdym z powyższych zagadnień pierwsza grupa wiekowa była zawsze znacznie bardziej restrykcyjna w odpowiedziach zgadzam się (pytania 1-3)/ nie zgadzam się (4-5), niż trzecia. Różnica między grupami w przypadku tych pytań wynosiła do 30%…(!)

Najkrótszy przekaz: nawet jeśli jesteś bardzo zdolny, bardzo pracowity, piekielnie ambitny i szybko przeskakujesz przez szczeble kariery, to… strzeż się. Prawdopodobnie w najmniej oczekiwanym momencie polegniesz na kwestiach budowania relacji, sojuszy, umiejętności komunikacji (słuchania!), o ile nie potraktujesz tego z należytą starannością.

Metafora dnia: choroba kesonowa; występuje, gdy nurek zbyt szybko idzie w górę…